Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Krośnie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 listopada 2015 r.

Sąd Rejonowy w Krośnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Krzysztof Kukla
Protokolant:	Anna Guzik

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2015 r.

sprawy z powództwa E. L.

przeciwko Towarzystwu (...)'' S.A. w W.

o zapłatę kwoty 30000 zł

I.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...)'' S.A. w W. na rzecz powódki E. L. kwotę 10000 zł (dziesięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami płatnymi od dnia 29 maja 2009 do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III.  zasądza od powódki E. L. na rzecz pozwanego Towarzystwa (...)'' S.A. w W. kwotę 827 zł (osiemset dwadzieścia siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt I C 1633/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 23 listopada 2015 r.

Powódka E. L. wniosła o zasądzenie od Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 30.000 zł odsetkami ustawowymi od dnia 29.05.2009 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania sądowego. W uzasadnieniu podała, że w wyniku wypadku komunikacyjnego, do którego doszło w dniu 15.10.2008 r. śmierć poniósł jej konkubent Z. W.. Śmierć konkubenta spowodowała znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powódki. Została pozbawiona wsparcia finansowego, pomocy w rozmaitych sytuacjach życiowych, jak również wsparcia w przyszłości. Ze zmarłym wiązała wspólne życie – planowali się pobrać, mają dziecko tj. córkę L., która w dniu wypadku miała 5 lat. Pismem z dnia 28 maja 2009 r. pozwany odmówił wypłaty zgłoszonego przez powódkę roszczenia w wysokości 30.000 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego i opłaty od pełnomocnictwa. Podał, że na skutek prowadzonego w związku z przedmiotowym wypadkiem postępowania likwidacyjnego oraz toczącego się postępowania cywilnego wypłacił powódce łącznie kwotę 15.000 zł. Podniósł, iż powódka nie wykazała, zgodnie z art. 6 kc, że jej sytuacja życiowa po śmierci Z. W. uległa pogorszeniu w stopniu znacznym. W chwili jego śmierci była bowiem osobą bezrobotną. Jej konkubent utrzymywał się natomiast z renty i prac dorywczych, zaś wysokości dochodów z tego tytułu nie podała. Nie można zatem utraty wsparcia finansowego z jego strony zakwalifikować jako znacznego pogorszenia sytuacji życiowej. Podniósł, iż cierpienia moralne E. L. powinny zostać zaspokojone w ramach zadośćuczynienia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 15 października 2008 r. w U. Górnej kierujący samochodem osobowym marki B. znajdując się w stanie nietrzeźwości i jadąc z nadmierną prędkością zjechał na przeciwległy pas ruchu i doprowadził do zderzenia z prawidłowo jadącym samochodem marki P., którym podróżował m. in. konkubent powódki E. Z. W., który na skutek doznanych obrażeń zmarł. Sprawca zdarzenia został uznany za winnego popełnionego przestępstwa i skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Krośnie z dnia 25.09.2009 r. ( II K 18/09 ) na karę 10 lat pozbawienia wolności.

W chwili zdarzenia powódka pozostawała w związku ze Z. W. od 6 lat. Związała się z nim po śmierci poprzedniego męża, z którym pożycie nie układało się poprawnie, ze względu na skłonność małżonka do nadużywania alkoholu. W związku z tym konkubenta uważała za osobę, na której mogła polegać. Służył jej radą w codziennych sytuacjach i był dla niej dużym wsparciem psychicznym. Udzielał jej pomocy w różnych domowych sprawach, drobnych remontach itp., w razie potrzeby zawoził dzieci do lekarza czy szpitala. Z konkubentem powódka wiązała przyszłość, planowali wziąć ślub. Pomimo, iż nie mieszkali razem widywali się niemal codziennie. W przyszłości zamierzali zamieszkać w domu rodzinnym Z. W. w Ł.. E. L. wraz z dziećmi jeździła do domu konkubenta w weekendy. W (...) urodziła się ich córka L., z którą zmarły był silnie związany emocjonalnie, tym bardziej, że miał utrudniony kontakt z dziećmi z małżeństwa. Często odwiedzał córkę, dzwonił do niej, przekazywał drobne kwoty pieniężne. Przez cały okres związku powódka była osobą bezrobotną, zajmowała się prowadzeniem domu i wychowywaniem dzieci. Korzystała z pomocy opieki społecznej. Konkubent wspomagał ją finansowo kwotami od 300 do 500 zł na miesiąc. Pieniądze te przeznaczone były na odzież dla dzieci, zakup podręczników i pomocy szkolnych oraz na bieżące wydatki. Z. W. pobierał okresową rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy do dnia 30.09.2008 r. W okresie od 1.01.2005 r. do 28.02.2006 r. wysokość renty wynosiła 90,01 zł miesięcznie, od 01.03.2006 r. do 28.02.2008 r. – 95,59 zł miesięcznie, zaś od 01.03.2008 r. do 30.09.2008 r. – 101,81zł miesięcznie. Nie pobierał w tym okresie świadczeń emerytalno – rentowych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Dorabiał pracując na budowach, jeździł również raz w tygodniu na Ukrainę, gdzie kupował papierosy, paliwo i rowerki dla dzieci, które następnie sprzedawał. Jego dochód za rok 2005 wynikający z deklaracji Urzędu Skarbowego wyniósł 1.080,12 zł, za rok 2006 – 1.135,92 zł, za rok 2007 – 1.147,08 zł a za rok 2008 – 903,85 zł. Dochód E. L. wynikający z deklaracji Urzędu Skarbowego wyniósł za rok 2008 – 433,37 zł, za rok 2009 – 3.161,22 zł, za rok 2010 – 4.206,60 zł, za rok 2011 – 5.075,38 zł, za rok 2012 – 4.779,08 zł oraz za rok 2013 – 5.370,55 zł.

Pismem z dnia 28 maja 2009 r. pozwany odmówił powódce wypłaty roszczenia w wysokości 30.000 zł.

W sprawie toczącej się pod sygn. akt I C 266/09 Sąd Rejonowy w Krośnie Wydział I Cywilny wyrokiem z dnia 19 sierpnia 2010 r. zasądził od poprzednika prawnego pozwanego tj. od (...) S.A. na rzecz powódki kwotę 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią Z. W.. Powyższy wyrok zmieniony został wyrokiem Sądu Okręgowego w Krośnie z dnia 21 grudnia 2010 r. ( I Ca 327/10 ), w którym Sąd w miejsce kwoty 25.000 zł zasądził od (...) S.A. na rzecz powódki kwotę 10.000 zł.

Dowody:

- wyrok SO w Krośnie z 25 września 2009 (II K 18/09) – k. 14,

- wyrok SR w Krośnie z dnia 19 sierpnia 2010 (w sprawie I C 266/09) wraz z uzasadnieniem oraz wyrok SO w Krośnie z dnia 21 grudnia 2010 (w sprawie I Ca 327/10) wraz z uzasadnieniem,

- pismo ZUS z dnia 29.10.2015 r. – k. 81,

- pismo KRUS z dnia 21.10.2015 r. – k. 83,

- deklaracje o dochodach składane przez powódkę E. L. za lata 2008-2013 – k. 80,

- deklaracje o dochodach składane przez Z. W. za lata 2005-2008 – k. 80.

- zeznań świadków: Z. S. – k. 47 i M. K. – k. 46,

- zeznania powódki E. L. – k. 74-75.

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie powołanych dowodów, którym dał wiarę w całości. Przedłożone w sprawie dokumenty nie budzą wątpliwości Sądu co do ich wiarygodności, nie były również kwestionowane przez strony. Zeznania powódki i świadków uzupełniają się z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie i Sąd nie znalazł okoliczności, aby odmówić im wiarygodności.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie zasługuje na uwzględnienie jedynie częściowo.

Podstawa prawna odpowiedzialności strony pozwanej za skutki wypadku z dnia 15.10.2008 r., w którym zginął Z. W., była bezsporna. (...) S.A. - poprzednik prawny strony pozwanej tj. (...) S.A. z siedzibą w W., przeprowadził postępowanie likwidacyjne w związku z zaistniałym wypadkiem. Tym samym uznał swoją odpowiedzialność gwarancyjną za sprawcę zdarzenia. W związku z tym szersze rozważania w tym zakresie są zbędne.

Zgodnie z art. 822 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony, zaś uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (§ 4).

W myśl art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz. U. z 2013r., poz. 392 ) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Celem tej normy jest w pierwszym rzędzie udzielenie poszkodowanym gwarancji rzeczywistego zaspokojenia ich słusznych roszczeń, co w przypadku bezpośredniej i wyłącznej odpowiedzialności sprawców byłoby często niepewne ( m. in. wyrok sądu apelacyjnego w Gdańsku z dnia 4.12.2014 r., V ACa 673/14, wyrok sądu apelacyjnego w Łodzi z dnia 24.07.2014 r., I ACa 134/14 ).

Podstawę prawną roszczenia powódki stanowi przepis art. 446 §3 kc, zgodnie z którym Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

Odnosząc się do powołanego przepisu w pierwszej kolejności należy zaznaczyć, iż na gruncie powołanej regulacji pojęcia rodziny nie można ograniczać jedynie do małżonka, wstępnych, zstępnych i powinowatych. Również kilkuletni konkubinat, w którym zaspokajane były zarówno potrzeby materialne, jak i emocjonalne konkubentów, aspiracje do samorealizacji i poczucia bezpieczeństwa, należy uznać za rodzinę ( m. in. wyrok s. apel. w Gdańsku z dnia 2014-12-23, I ACa 638/14, LEX nr 1665074 ).

Z kolei „sytuacja życiowa” w rozumieniu art. 446 § 3 kc to ogół czynników, składających się na położenie życiowe jednostki, w tym także trudne do wyliczenia wartości ekonomiczne. Pogorszenie sytuacji życiowej, o którym mowa w powołanym przepisie, polega nie tylko na pogorszeniu obecnej sytuacji materialnej, ale obejmuje także przyszłe szkody majątkowe, często trudne do obliczenia. Jest to również brak realnej możliwości polepszenia warunków życiowych w przyszłości. Znaczne pogorszenie sytuacji życiowej musi mieć charakter obiektywny, zatem niezależny od subiektywnych odczuć pośrednio poszkodowanego. W ramach odszkodowania z art. 446 §3 kc mieści się przy tym nie tylko szkoda o charakterze materialnym, ale także i niematerialnym ( wyrok s. apel. w Szczecinie z dnia 2015-06-24 I ACa 216/15, LEX nr 1793895, wyrok s. apel. w Białymstoku z dnia 2015-05-07, I ACa 10/15, LEX nr 1733644 ).

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, że śmierć Z. W. bez wątpienia spowodowała znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powódki. Niewątpliwie została ona pozbawiona stałego wsparcia finansowego ze strony konkubenta. Wprawdzie otrzymywany przez niego dochód z tytułu pobieranej renty nie był wysoki, niemniej jednak z ustalonego przez Sąd stanu faktycznego wynika, że posiadał on również środki finansowe z innych źródeł, w szczególności z pracy dorywczej na budowach oraz ze sprzedaży towarów przywiezionych z Ukrainy. Przekazywane E. L. przez konkubenta kwoty nie były wysokie, zasilały jednak budżet domowy powódki, która nie pracowała i miała na utrzymaniu pięcioro dzieci, w tym czworo w wieku szkolnym. E. L. długo pozostawała osobą bezrobotną, zajmując się prowadzeniem domu i wychowywaniem dzieci. Korzystała ze wsparcia finansowego innych osób. Śmierć Z. W. realnie pozbawiła powódkę szans na polepszenie jej sytuacji w przyszłości. Zamierzała ona przeprowadzić się wraz z dziećmi do domu konkubenta, gdzie miałaby lepsze warunki lokalowe. Planowali ponadto ślub, który zapewniłby dzieciom i powódce poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa. Związek z konkubentem pozwolił powódce otrząsnąć się z traumatycznych przeżyć po śmierci męża. Powódka stworzyła z konkubentem związek, w którym zaspokajane były zarówno potrzeby materialne, jak i emocjonalne partnerów i dzieci – zarówno z poprzedniego związku powódki, jak również ich wspólnej córki L.. Śmierć konkubenta była dla powódki zdarzeniem traumatycznym. Po raz kolejny przeżyła nagłą śmierć osoby bliskiej, osoby, której zaangażowanie, wsparcie i osobista praca zapewniały poczucie bezpieczeństwa i silną więź między członkami rodziny. Zmarły był człowiekiem stosunkowo młodym, znajdował się w pełni sił, można przypuszczać, iż mógł długo jeszcze żyć i służyć powódce pomocą i radą.

Negatywne emocje związane ze śmiercią Z. W. wywołały u powódki osłabienie aktywności życiowej i spowodowały brak motywacji do przezwyciężania trudności dnia codziennego. Jedyną motywacją do działania była dla niej świadomość, iż musi wychować dzieci. W opisanej sytuacji faktycznej orzecznictwo stoi na stanowisku, iż na zasadzie domniemań faktycznych ( art. 231 kpc ) można przyjąć, że okoliczności takie pogorszyły dotychczasową sytuację życiową osoby z najbliższego kręgu rodziny zmarłego ( wyrok sądu apelacyjnego w Lublinie z dnia 2015-04-09, I ACa 860/14, LEX nr 1711474 ).

Przechodząc do kwestii ustalenia wysokości należnego powódce odszkodowania należy zaznaczyć, iż przepis art. 446 §3 kc ma na celu wynagrodzenie szkód, których z reguły nie da się dokładnie określić. Z całą pewnością jego wysokość nie może być prostym odzwierciedleniem rachunkowego wyliczenia strat poniesionych przez poszkodowaną na skutek nie otrzymywania części zarobków zmarłego, które otrzymywała od niego za jego życia ( wyrok sądu apelacyjnego w Poznaniu z dnia 26-03-2015 r., I ACa 1251/14, Lex 1681973 ). Jak słusznie zauważył pozwany, wyrównania szkody na skutek utraty takich świadczeń osoba najbliższa mogłaby dochodzić w postaci renty, na zasadzie art. 446 §2 kc. Odszkodowanie zasądzane na podstawie art. 446 §3 kc musi być „stosownym odszkodowaniem”. Oznacza to, iż musi wyrażać kwotę, która odczuwalna jest jako realne i adekwatne przysporzenie, zarówno przez uprawnionego jak i z obiektywnego punktu widzenia ( wyrok sądu apelacyjnego w Białymstoku z dnia 27-02-2015 r. I ACa 833/14, Lex nr 1665062 ). Brak jest jednoznacznych kryteriów szacowania uszczerbku polegającego na znacznym pogorszeniu sytuacji życiowej, jak również ustalenia stosownego odszkodowania w oparciu o przepis art. 446 §3 kc. Orzecznictwo przyjmuje, że odszkodowanie stosowne to takie, które w sposób dostateczny rekompensuje doznaną szkodę uwzględniając jej rozmiar, długotrwałość, szczególne okoliczności danego przypadku ale również stopę życiową społeczeństwa ( m. in. wyrok sądu apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23-12-2014 r., I ACa 657/14 ).

Należy również zauważyć, że strona pozwana w żaden sposób nie wykazała, aby Z. W. przyczynił się do s., w szczególności aby podczas zdarzenia drogowego z dnia 15 października 2008 nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa.

Biorąc pod uwagę powyższe, zdaniem Sądu adekwatną kwotę odszkodowania stanowi kwota 10.000 zł. Zasądzając świadczenie w tej wysokości Sąd miał na uwadze fakt, iż skutkiem śmierci Z. W. było pozbawienie powódki i jej dzieci dotychczasowej stabilizacji finansowej i poczucia bezpieczeństwa. W związku z tym, iż to na zmarłym spoczywał w większości ciężar utrzymania rodziny, brak takiego wsparcia z całą pewnością jest dla nich dotkliwy. Powódka nie może również obecnie liczyć na pomoc konkubenta w pracach domowych, odwożeniu dzieci do lekarzy, szpitala, w pracy na roli czy w remontach domu. Za powyższe będzie musiała zapłacić osobom trzecim. Planowany związek małżeński z konkubentem spowodowałby również niewątpliwie poprawę sytuacji bytowej powódki, bowiem rodzina zamieszkałaby w większym domu. Śmierć Z. W. zniweczyła te plany i spowodowała brak realnej możliwości polepszenia warunków życiowych powódki w przyszłości.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności kwota 10.000 zł nie jest kwotą wygórowaną. Stanowić będzie realnie adekwatne przysporzenie majątkowe, zarówno biorąc pod uwagę sytuację majątkową E. L., jak i z obiektywnego punktu widzenia. W związku z tym Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki E. L. w/w kwotę wraz z odsetkami płatnymi od dnia 29 maja 2009 r. do dnia zapłaty – w punkcie I wyroku, oddalając powództwo w pozostałym zakresie w punkcie II wyroku. Odsetki zasądzone zostały zgodnie z żądaniem pozwu, na zasadzie art. 481 §1 i §2 kc. Powódka podała, że decyzja pozwanego o przyznaniu tylko części żądanej przez nią kwoty wydana została w dniu 28 maja 2009 r., jako kończąca proces likwidacji szkody. Od dnia następnego pozwany pozostawał zatem w zwłoce co do dalszego, dochodzonego niniejszym pozwem, roszczenia i od tej daty należało liczyć odsetki. Pozwany nie przedłożył dokumentów, z których wynikałoby, iż pozostaje w zwłoce z zapłatą roszczenia od daty innej, niż wskazana przez powódkę.

W punkcie III wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 827 zł tytułem zwrotu części kosztów postępowania. Na koszty po stronie powódki składały się: koszt zastępstwa procesowego radcy prawnego w wysokości 2.400 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz kwota 4 zł stanowiąca opłatę za doręczenie kserokopii protokołu rozprawy z dnia 23.03.2015 r. Łącznie koszty powódki wyniosły 2.421 zł. Pozwany poniósł koszty w wysokości 2.451 zł, na co składały się: koszt zastępstwa procesowego radcy prawnego w wysokości 2.400 zł oraz trzy opłaty skarbowe od udzielonych pełnomocnictw w łącznej kwocie 51 zł.

Rozstrzygnięcie o kosztach znajduje oparcie w treści art. 100 kpc oraz §6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz. U. z 2013 r., poz. 490 ).

ZARZĄDZENIE

1.  Wyrok z uzasadnianiem doręczyć:

- r. pr. K. J.,

- r. pr. A. K.

2. K.. 14 dni.