Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Krośnie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Krośnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Bartłomiej Fiejdasz
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Agnieszka Woźniak

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2019 r. na rozprawie

sprawy z powództwa W. Z.

przeciwko (...) Towarzystwo (...) w W.

o zapłatę kwoty 14.000 zł

I.  zasądza od strony pozwanej (...) Towarzystwa (...) w W. na rzecz powoda W. Z. kwotę
14 000,00 zł (słownie: czternaście tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 maja 2015 r. do dnia zapłaty.

II.  zasądza od strony pozwanej (...) Towarzystwa (...) w W. na rzecz powoda W. Z. kwotę 7 265,70 zł (słownie: siedem tysięcy dwieście sześćdziesiąt pięć złotych i 70/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

III.  tytułem nieuiszczonych wydatków nakazuje Kasie Sądu Rejonowego w Krośnie ściągnąć od strony pozwanej (...) Towarzystwa (...) w W. kwotę 11,41 zł (słownie: jedenaście złotych
i 41/100).

Sygn. akt I C 1302/17

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 26 marca 2019r.

Pozwem z dnia 07 grudnia 2016 r. powód W. Z. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) Towarzystwa (...) (dalej: (...)) kwoty 14 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz
z ustawowymi odsetkami od dnia 18 maja 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty. Wniósł również o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu, w tym również kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż w dniu 14 października 2014 r. w K. doszło do wypadku, w którym został poszkodowany. Podał również, iż przyczyną tego wypadku było niezachowanie odpowiedniej ostrożności przez sprawcę, który korzystał z ubezpieczenia u pozwanego. Powód zaznaczył, iż dokonał zgłoszenia szkody pozwanemu, wskutek czego pozwany wypłacił mu w sumie kwotę 11 000 zł tytułem zadośćuczynienia. Wskazał ponadto, iż pierwszą pomoc po wypadku przyjął
w Wojewódzkim Szpitalu (...) w K., gdzie otrzymał zalecenia dotyczące kontynuacji leczenia. Na skutek powyższego wypadku musiał prowadzić oszczędny tryb życia.

W sprzeciwie z dnia 29 maja 2017 r. od nakazu zapłaty wydanego
w postępowaniu upominawczym w dniu 23 lutego 2017 r., uwzględniającego
w całości roszczenia powoda, pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powyższego pozwany wskazał, iż w trakcie postępowania likwidacyjnego lekarz orzecznik-neurolog stwierdził u powoda 3% uszczerbek na zdrowiu, lekarz orzecznik z zakresu ortopedii i chirurgii urazowej stwierdził 1%, natomiast lekarz psychiatra 0% uszczerbek na zdrowiu. Podał również, iż jego zdaniem wypłacona powodowi kwota w łącznej wysokości 11 000 zł jest kwotą odpowiednią, a roszczenia powoda ją przekraczające są bezpodstawne i nieadekwatne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 14 października 2014 r. w K., powód W. Z. brał udział
w wypadku drogowym spowodowanym przez osobę objętą ochroną ubezpieczeniową z tytułu ubezpieczenia OC u pozwanego. Po tym wydarzeniu powód, uskarżając się na ból w okolicach kręgosłupa, udał się na (...) Szpitala Wojewódzkiego w K.. Po badaniach został skierowany do domu z zaleceniem kontroli w poradni chirurgicznej.

Powód wskutek powyższego zdarzenia doznał urazu kręgosłupa szyjnego
w postaci złamania awulsyjnego kręgu C1, złamania wyrostków stawowych C6 i C7, urazu skrętnego kręgosłupa lędźwiowego w postaci złamania wyrostka stawowego kręgu L3, a także stłuczenia kolana prawego. Doznał również uszczerbku na zdrowiu
o charakterze ortopedycznym w wysokości 10 % oraz o charakterze neurologicznym w wysokości 5 % (urazowe zespoły korzonkowe). Leczył się w poradni chirurgicznej, ortopedycznej, neurologicznej oraz rehabilitacyjnej. Leczenie chirurgiczne zakończył w dniu 12 maja 2015 r., natomiast leczenie neurologiczne kontynuuje w dalszym ciągu. Powód przez okres około dwóch miesięcy nosił kołnierz ortopedyczny. Zobligowany był do długotrwałego zażywania lekarstw, w tym lekarstw przeciwbólowych.

Powód w chwili wypadku prowadził działalność weterynaryjną. Jednakże,
w związku z powyższymi dolegliwościami bólowymi, nie mógł prowadzić dotychczasowej praktyki zawodowej. Skutkiem tego była kilkunastomiesięczna absencja w pracy. Do chwili obecnej powód odczuwa bóle kręgosłupa przy czynnościach wymagających użycia większej niż zwykle siły fizycznej,
w szczególności przy czynnościach zawodowych. Nie może też wykonywać gwałtownych ruchów, przebywać w długotrwałej pozycji siedzącej, jak i stojącej, ponieważ wiąże się to z nasileniem odczuwanego bólu.

Powód wymagał pomocy osób trzecich w okresie jednego miesiąca od wypadku w wymiarze dwóch godzin dziennie. Nie mógł on swobodnie, bez tej pomocy zmieniać pozycji ułożenia ciała, nie mógł też samodzielnie wstawać. Potrzebował pomocy szczególnie po długotrwałym pozostawaniu w pozycji siedzącej.

Przed wypadkiem powód prowadził aktywne, pod względem sportowym
i towarzyskim, życie. Z powodu wypadku nie może jeździć na rowerze, co przed wypadkiem miało miejsce. Stał się też mało towarzyski, przez co incydentalnie wychodzi z domu. Dodatkowo powód, z powodu odczuwanego bólu, nie jest w stanie wykonywać wszystkich dotychczasowych czynności domowych, w których obecnie wyręcza go żona.

Do chwili wypadku powód był sprawny i nie odczuwał dolegliwości kręgosłupa szyjnego ani głowy. Za wyjątkiem drobnego incydentu sprzed kilkunastu lat nie uczęszczał do lekarza z powodu bólów kręgosłupa. Posiadał zwyrodnieniowe zmiany kręgosłupa, które wydłużyły okres odczuwanych dolegliwości powypadkowych, aczkolwiek przebyty uraz kręgosłupa wskutek przedmiotowego wypadku mógł spowodować progresję wyżej wskazanych zmian zwyrodnieniowych.

Pismem z dnia 10 kwietnia 2015 r. powód zgłosił szkodę pozwanemu, tym samym żądając od niego wypłaty kwoty 24 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 40 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych na leczenie. Wniosek powoda został przez pozwanego uwzględniony jedynie w części. Pozwany bowiem wypłacił powodowi kwotę 8 000 zł tytułem zadośćuczynienia. Następnie, w dniu 03 grudnia 2015 r. powód wniósł o ponowne rozpatrzenie sprawy wskutek czego pozwany ponownie wypłacił powodowi tytułem zadośćuczynienia kwotę, tym razem 3 000 zł.

Dowody:

-

dokumentacja medyczna (k. 11-53)

-

zgłoszenie szkody z dnia 10 kwietnia 2014 r. (k. 54-55).

-

decyzja ubezpieczeniowa/polecenie wypłaty z dnia 28 lipca 2015 r. (k. 58-59).

-

wniosek powoda o ponowną analizę i dodatkowe roszczenia z dnia 03 grudnia 2015 r. (k. 60-61)

-

pismo pozwanego z dnia 18 marca 2018 r. (k. 62).

-

dokumenty zalegające w aktach szkody nr K/10/008683/990/14 (k. 86-165).

-

opinia biegłego sądowego z zakresu (...) z dnia 16 lipca 2018 r. (k. 233-243).

-

opinia uzupełniająca biegłego sądowego W. T. z dnia
27 grudnia 2018 r. (k.268-269).

-

opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii L. J. z dnia
05 stycznia 2019 r. (k. 260-265).

-

zeznania świadka A. P. (k. 188).

-

przesłuchanie powoda (k. 295).

Sąd dokonał ustaleń w sprawie na podstawie przedłożonych dokumentów, bowiem nie budziły one wątpliwości co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a ponadto nie były podważane przez strony.

Opinie biegłych z zakresu (...) oraz z zakresu neurologii L. J. zasługiwały na wiarę jako spójne, jasne
i logiczne. Obie te opinie w części były kwestionowane przez pozwanego, aczkolwiek obaj biegli w w sposób wyczerpujący oraz przekonywujący odpowiedzieli na te zarzuty. Zdaniem Sądu zarzuty były jedynie gołosłowną polemiką z prawidłowo dokonanymi przez nich ustaleniami. W związku z tym należało oddalić wniosek pozwanego o wyznaczenie innych niż powołani biegłych.

Zdaniem Sądu bezzasadny i zbędny był wniosek pozwanego o powołanie biegłego z zakresu psychiatrii, gdyż po pierwsze, powód nie doznał żadnego uszczerbku na zdrowiu psychicznym, który wymagałyby oceny przez biegłego psychiatrę, co implikuje nieprzydatność rzeczonego dowodu w niniejszej sprawie. Po drugie powód w pozwie nie uzasadniał doznanej krzywdy uszczerbkiem psychicznym, więc dowód ten nie dotyczy faktu istotnego dla sprawy (art. 227 kpc). Po trzecie, kwestia cierpień psychicznych będących skutkiem urazów fizycznych (a więc przede wszystkim związanych z dolegliwościami bólowymi) mogła być wykazana innymi dowodami (opinie ortopedy i neurologa oraz dowody osobowe). Nie było więc obiektywnie żadnego powodu dla dopuszczenia tego dowodu i byłoby to nieuzasadnione przedłużanie postępowania. Po czwarte wreszcie, to na powodzie spoczywał ciężar dowodu (art. 6 kc), a składając powyższy wniosek pozwany chciał wykazywać następstwa psychiatryczne, mimo, że powód nawet ich nie zgłaszał. Gdyby nawet miałoby to miejsce, to powód musiałby sam je udowodnić,
a pozwanemu wystarczyłoby temu zaprzeczyć.

Z kolei zeznania świadka A. P. oraz powoda W. Z. zasługują na wiarę, bowiem są rzeczowe, spójne oraz logiczne.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo należało uwzględnić w całości.

Bezsporny jest zarówno fakt wypadku mającego miejsce w K. w dniu
14 października 2014 r., w którym powód został poszkodowany oraz to, iż sprawcą wypadku była osoba korzystająca z ochrony ubezpieczeniowej pozwanego. Pozwany nie kwestionował również swej odpowiedzialności gwarancyjnej za sprawcę wypadku, gdyż decyzją z dnia 28 lipca 2015 r. i z dnia 18 marca 2016 r. wypłacił powodowi łącznie kwotę 11 000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Zgodnie z art. 445 § 1 kc, w wypadkach przewidzianych w art. 444 kc, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Wysokość zadośćuczynienia ma charakter indywidualny i w każdym przypadku zależy od okoliczności konkretnej sprawy. Utrwalone orzecznictwo wskazuje, że przy ustalaniu "odpowiedniej sumy" sąd powinien kierować się celami oraz charakterem zadośćuczynienia i uwzględnić wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej szkody niemajątkowej. Podstawowe znaczenie musi mieć rozmiar doznanej krzywdy, o którym decydują przede wszystkim takie czynniki, jak rodzaj uszkodzenia ciała czy rozstroju zdrowia, ich nieodwracalny charakter polegający zwłaszcza na kalectwie, długotrwałość
i przebieg procesu leczenia, stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i długotrwałość, wiek poszkodowanego i jego szanse na przyszłość oraz poczucie nieprzydatności społecznej (por. m. in. wyrok SN z dnia 2004 kwietnia
2001 r., II CK 131/03, LEX nr 327923).

Powód wskutek powyższego zdarzenia doznał poważnego urazu kręgosłupa szyjnego w postaci złamania awulsyjnego kręgu C1, złamania wyrostków stawowych C6 i C7, urazu skrętnego kręgosłupa lędźwiowego w postaci złamania wyrostka stawowego kręgu L3, a także stłuczenia kolana prawego. Te uszkodzenia ciała spowodowały uszczerbek na zdrowiu o charakterze ortopedycznym w wysokości 10 % (pkt 89a) oraz o charakterze neurologicznym w wysokości 5 % (pkt 94c urazowe zespoły korzonkowe), a zatem łącznie 15%. Powód doznał więc urazów, które naruszyły jego integralność cielesną, spowodowały dolegliwości bólowe, jak również długotrwałą niezdolność do pracy. Leczył się w poradni chirurgicznej, ortopedycznej, neurologicznej oraz rehabilitacyjnej. Powód przez okres około dwóch miesięcy nosił kołnierz ortopedyczny. Zobligowany był do długotrwałego zażywania lekarstw, w tym lekarstw przeciwbólowych.

Istnieje zatem ścisły związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy doznanymi urazami i dolegliwościami a wypadkiem, w którym powód był poszkodowany.

Powód wskutek powyższego wypadku zmuszony był do zmiany dotychczasowego trybu życia. Nie mógł wykonywać dotychczasowym czynności domowych oraz sportowych. Po powrocie do pracy w związku z ograniczeniami ruchowymi kręgosłupa, a także niemożnością wykonywania cięższych prac fizycznych, był oraz jest nadal ograniczony w czynnościach zawodowych. Rokowania co do zdrowia powoda są dobre, aczkolwiek niekorzystne co do odzyskania przez powoda pełnej sprawności fizycznej. Nie występuje ryzyko powstania dalszych negatywnych następstw przedmiotowego wypadku. Jednakże całkowite ustąpienie dolegliwości bólowych jest mało prawdopodobne. Ponadto, negatywne skutki wypadku połączone z postępującymi zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa mogą spowodować na przestrzeni następnych kilku lat nasilenie dolegliwości bólowych wraz z pogorszeniem się jego stanu funkcjonalnego.

Nie jest zatem trafny zarzut pozwanego opierający się na stwierdzeniu, iż odczuwane bóle wskutek wypadku są bólami mającymi swe źródło we wrodzonych zmianach zwyrodnieniowych kręgosłupa powoda, co w konsekwencji świadczy
o braku związku przyczynowego pomiędzy nimi a rzeczonym wypadkiem. Skutki wypadku, w szczególności złamanie kręgów, są ewidentne, zostały stwierdzone
w badaniach obrazowych, również biegły ortopeda nie miał w tym zakresie żadnych wątpliwości. Badanie TK z dnia 02 listopada 2014 r. wykazało obecność odłamanego fragmentu C1, wyrostka stawowego C6 i C7, wyrostka stawowego kręgu L3 oraz zmiany zwyrodnieniowe. Jak wyjaśnił biegły z zakresu ortopedii, odłamania te nie są czymś normalnym i nie występują samoistnie bez związku z urazem. Powstanie tych urazów wynikało z nagłego, niekontrolowanego ruchu skrętnego i zgięciowo-wyprostnego kręgosłupa, połączonego z silnym napięciem mięśni przykręgosłupowych. Urazy te musiały więc być skutkiem wypadku samochodowego powoda, a nie istniejących wcześniej zmian zwyrodnieniowych.

Jak wyjaśnił biegły ortopeda, powód posiada ograniczenie ruchomości kręgosłupa, które można wiązać z obecnością dużych zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych, które występowały już przed wypadkiem. Można je również wiązać ze skutkami przebytej choroby S.. Niemniej jednak, jak wskazano wyżej, uraz wywołany rzeczonym wypadkiem mógł uaktywnić zmiany zwyrodnieniowe
i dyskopatyczne kręgosłupa, które badany posiadał przez wypadkiem. Ponadto, biegły z zakresu neurologii podał wprawdzie, iż istniejące przed wypadkiem schorzenia,
w tym zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa miały wpływ na okres odczuwanych przez powoda dolegliwości, jednak wskazał również, iż urazy, jakich doznał powód mogły przyspieszyć rozwój tych zmian. Ponadto z zeznań powoda i świadka wynika, że istniejące wcześniej zmiany zwyrodnieniowe nie powodowały dolegliwości bólowych ani konieczności leczenia.

Zdaniem Sądu istnienie zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa nie może wykluczyć słuszności dochodzenia przez powoda roszczeń z tytułu zadośćuczynienia za skutki spornego wypadku. Trzeba podkreślić, że obydwaj biegli, zarówno z zakresu ortopedii, jak i neurologii, uwzględnili rzeczone zmiany zwyrodnieniowe w swoich opiniach oraz obniżyli, odpowiednio o 1/3 i 1/2 trwały uszczerbek na zdrowiu powoda. W wyniku powyższego uszczerbek ten wynosi 10% w zakresie ortopedii oraz 5%
w zakresie neurologii.

Opierając się na powyższym należy również uznać za niezasadne zarzuty pozwanego dążące do stwierdzenia, iż doszło do podwójnego naliczania uszczerbku na zdrowiu powoda. Punkty 89a oraz 94c tabeli norm uszczerbku stanowiącej załącznik do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18 grudnia 2002 r. (t.j.: Dz. U. z 2013 r., poz. 954), jak słusznie podkreślił biegły ortopeda w odpowiedzi na zarzuty pozwanego (k. 269), oceniają negatywne skutki urazu tego samego odcinka narządu ruchu (kręgosłupa) ale mają odmienny charakter. Punkt 89a dotyczy trwałych pourazowych ograniczeń ruchomości kręgosłupa szyjnego bez związku z bólem. Natomiast w punkcie 94c ocenia się inny rodzaj dysfunkcji pourazowej, tzn. występowanie pourazowych zespołów korzonkowych (bólowych, ruchowych, czuciowych lub mieszanych).

Okres leczenia powoda, doznane wskutek wypadku urazy, posiadane zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa oraz jego wiek wskazują, iż dysfunkcje na które cierpi powód, należy zakwalifikować jako trwałe. Powód nadal odczuwa negatywne skutki przedmiotowego wypadku. Pozostało mu znaczne, bowiem 20 stopniowe ograniczenie ruchomości kręgosłupa szyjnego. Dotykają go również okresowe zespoły bólowe. Będzie on w przyszłości zobligowany do kontynuowania leczenia. Wskazane są okresowe kontrole chirurgiczne oraz ortopedyczne, rehabilitacja oraz leczenie farmakologiczne, uśmierzające doznawany ból. Powód kontynuuje leczenie neurologiczne.

Wszystkie te okoliczności wskazują, iż przedmiotowy wypadek nie był dla powoda obojętny, a w konsekwencji wywarł szczególnie negatywne skutki w jego życiu.

Przyznanie zadośćuczynienia oraz ustalenie jego wysokości należy do wyłącznego uznania sądu. Zwrot użyty przez ustawodawcę w art. 445 § 1 kc zakreślający „odpowiedniość” zadośćuczynienia jest pojęciem nieostrym, niedookreślonym. Jednak można stwierdzić za Sądem Najwyższym, iż zadośćuczynienie musi przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną, z drugiej zaś strony powinno być utrzymane w rozsądnych granicach (wyrok SN z dnia 10 marca 2006 r., IV CSK 80/05, OSNC 2006/10/175).

Dlatego też, mając na względzie powyższe, należy uznać, iż niewątpliwie powód w wyniku wypadku doznał krzywdy i należy mu się z tego tytułu zadośćuczynienie od strony pozwanej. Zdaniem Sądu, adekwatnym zadośćuczynieniem w jego przypadku będzie kwota 25 000,00 zł. Pomniejszając ją
o przyznaną w postępowaniu likwidacyjnym sumę 11 000 zł, uzyskujemy kwotę
14 000,00 zł zasądzoną w punkcie I wyroku.

Orzeczone zadośćuczynienie jest współmierne do następstw i cierpień powoda doznanych przez niego wskutek wypadku komunikacyjnego, którego był uczestnikiem. Uwzględnia również fakt, że powód wcześniej miał zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, które mogły uaktywnić lub nasilić dolegliwości bólowe wywołane wypadkiem oraz że aktualny stan zdrowia powoda jest kumulacją powyższych zdarzeń. Ponadto kwota powyższa mieści się w rozsądnych granicach
i będzie odczuwalna dla powoda. Dlatego orzeczono jak w punkcie I wyroku na podstawie powołanych przepisów.

Odsetki ustawowe za opóźnienie zostały zasądzone na podstawie art. 481 § 1 k.c. od dnia 18 maja 2015 r. do dnia zapłaty, czyli zgodnie z żądaniem pozwu. Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia i kosztów leczenia ma charakter zobowiązania bezterminowego, toteż przekształcenie go w zobowiązanie terminowe może nastąpić w wyniku wezwania wierzyciela skierowanego wobec dłużnika do spełnienia świadczenia (art. 455 k.c., wyrok SN z dnia 22 lutego 2007 r., I CSK 433/06, LEX nr 274209). Zakład ubezpieczeń ma obowiązek spełnić świadczenie
w terminie 30 dni od zgłoszenia szkody (art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r.
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym
i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Dz.U. z 2015 r., poz. 1844 z późń. zm.). Szkoda została zgłoszona w dniu 10 kwietnia 2015 r. W sprawie nie zaszły żadne okoliczności, które skutkowałyby koniecznością wydłużenia terminu załatwienia sprawy przez ubezpieczyciela, skoro powód przedstawił dokumentację medyczną i poniesione koszty leczenia. Zatem w dacie 18 maja 2015 r. strona pozwana pozostawała w opóźnieniu i żądanie odsetek ustawowych jest zasadne.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 kpc. Jako że powództwo wniesione przez powoda zostało uwzględnione w całości należy orzec zwrot kosztów procesu na jego rzecz od pozwanego.

Na koszty procesu poniesione przez powoda składa się opłata sądowa od pozwu w kwocie 700 zł, koszty zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową w kwocie
3 617,00 zł (§ 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz.U. z 2015 r., poz. 1804,
w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu, zgodnie z § 2 rozp. zmieniającego z dnia 03.10.2016 r., Dz. U. z 2016 r., poza. (...)) oraz kwota zaliczek na biegłych w kwocie 800,00 zł (k. 190) oraz 2 148,70 zł, co razem daje łączna kwotę 7 265,70 zł (pkt II wyroku).

Brakującą część nieuiszczonych wydatków, wynikających z udostępnienia przez Wojewódzki Szpital (...) w K. dokumentacji medycznej powoda (k. 222), w kwocie 11,41 zł, zgodnie z powyższym należało ściągnąć od pozwanego. Orzeczono o tym w punkcie IV wyroku na podstawie art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j.: Dz. U. z 2018 r., poz. 300).